Sửa luật: Bộ Tài chính chỉ kiểm tra chuyên ngành, không còn thanh tra bảo hiểm

Bỏ chức năng thanh tra, thay bằng kiểm tra chuyên ngành

Theo hồ sơ dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Kinh doanh bảo hiểm vừa được Bộ Tài chính công bố, so với Luật Kinh doanh bảo hiểm hiện hành, dự thảo sửa đổi 27 Điều. 

Trong đó, đáng chú ý, sửa đổi các điều 151, 152, 153, 154 theo hướng thay thế từ “thanh tra” bằng từ “kiểm tra chuyên ngành” do Bộ Tài chính hiện không còn chức năng thanh tra mà chỉ có chức năng kiểm tra chuyên ngành đối với lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm.

Theo đó, tại Điều 152 về cơ chế phối hợp trong quản lý về hoạt động kinh doanh bảo hiểm, dự thảo luật nêu rõ: Bộ Tài chính phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về bảo hiểm nước ngoài trong việc quản lý, giám sát, kiểm tra chuyên ngành đối với các chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam theo quy định.

Bộ Tài chính thiết lập cơ chế chia sẻ thông tin quản lý, giám sát với Ngân hàng Nhà nước, các bộ, ngành khác và tổ chức xã hội - nghề nghiệp trong hoạt động kinh doanh bảo hiểm; phối hợp với các bên liên quan để triển khai liên kết, hợp tác giữa hoạt động kinh doanh bảo hiểm và bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế do Nhà nước thực hiện.

Cơ quan đăng ký kinh doanh không chấp thuận việc sử dụng trong tên doanh nghiệp các cụm từ hoặc thuật ngữ như "bảo hiểm", "tái bảo hiểm" hoặc những cụm từ, thuật ngữ khác có thể gây nhầm lẫn với doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm hoặc chi nhánh doanh nghiệp bảo hiểm nước ngoài tại Việt Nam.

Tương tự, không chấp thuận các cụm từ hoặc thuật ngữ “môi giới bảo hiểm”, “môi giới tái bảo hiểm” hoặc các cụm từ, thuật ngữ khác nếu việc sử dụng cụm từ, thuật ngữ này có thể gây nhầm lẫn đó là doanh nghiệp môi giới bảo hiểm.

Căn cứ Luật Thanh tra 2025, Nghị quyết số 190/2025, Nghị định số 109/2025/NĐ-CP và Quyết định số 1892/QĐ-BTC, Bộ Tài chính cho biết cơ quan này cùng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm không còn chức năng thanh tra.

Có quyền thuê tổ chức kiểm toán độc lập?

Trong quá trình kiểm tra chuyên ngành và xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm, ngoài các quyền hạn theo pháp luật hiện hành, Bộ Tài chính còn có thêm các quyền sau:

Yêu cầu các cổ đông, thành viên góp vốn, người quản lý, kiểm soát, nhân viên của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam, cùng doanh nghiệp môi giới bảo hiểm cung cấp thông tin, tài liệu và dữ liệu phục vụ kiểm tra chuyên ngành.

Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động kinh doanh bảo hiểm cung cấp thông tin, tài liệu, dữ liệu phục vụ nội dung kiểm tra chuyên ngành; đồng thời có thể yêu cầu tổ chức, cá nhân giải trình hoặc trực tiếp đến làm việc khi cần thiết.

Yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài cung cấp thông tin liên quan đến tài khoản của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam, đại lý bảo hiểm, doanh nghiệp môi giới bảo hiểm, tổ chức cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm, công ty quản lý quỹ của doanh nghiệp bảo hiểm, văn phòng đại diện nước ngoài tại Việt Nam.

Đồng thời, cung cấp thông tin liên quan đến các tổ chức, cá nhân có dấu hiệu thực hiện hành vi bị nghiêm cấm theo quy định của luật này hoặc có vi phạm quy định về tỷ lệ an toàn vốn, hoạt động đầu tư, an toàn tài chính, khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm, doanh nghiệp tái bảo hiểm, chi nhánh nước ngoài tại Việt Nam.

Khi xét thấy cần thiết, để thực hiện kiểm tra chuyên ngành kinh doanh bảo hiểm, cơ quan quản lý nhà nước có quyền thuê tổ chức kiểm toán độc lập, công ty tư vấn hoặc chuyên gia đánh giá, có ý kiến về chuyên môn đối với một số nội dung có dấu hiệu ảnh hưởng tới sự an toàn, lành mạnh của đối tượng kiểm tra chuyên ngành, bao gồm: dự phòng nghiệp vụ; khả năng thanh toán; tái bảo hiểm; đầu tư; tách nguồn vốn chủ sở hữu và nguồn phí bảo hiểm, phân chia thặng dư; quy tắc, điều khoản, biểu phí bảo hiểm.

Dự kiến, dự thảo luật sẽ được trình Quốc hội cho ý kiến, thông qua tại kỳ họp thứ 10 (tháng 10/2025).